Speelgoed gooien: waarom je kind dat doet én hoe jij ermee kunt omgaan?

Je kent het vast: je peuter zit rustig te spelen, pakt ineens een blok en… gooit het dan met een boog door de kamer. Ai, daar gaat je mooie vaas. Veel ouders schrikken van deze gooifase en willen er direct een stokje voor steken. Maar wist je dat met speelgoed gooien een belangrijk onderdeel is van de ontwikkeling van je kind? Lees hier waarom kinderen met speelgoed gooien, hoe je hen helpt bij het ontdekken van dit speelschema én welke veilige speelopties je kunt bieden. Zo kan je kind naar hartenlust gooien, zónder dat je interieur daaronder lijdt.

Gooien lijkt op het eerste gezicht ongewenst gedrag, maar het is een manier om te leren en de wereld te ontdekken voor je kind. Een speelschema noem je dat. Veel kinderen komen rond de 1-2 jaar voor het eerst in dit speelschema. Je kunt het zien als een ontwikkelingsfase waarin je kind een bepaalde handeling herhaalt om iets nieuws te ontdekken.

Het is als een impuls en voor je kind is het lastig die te stoppen. Peuters hebben namelijk nog minder remming op hun gedrag, wat we als volwassenen wel hebben. Het voelt alsof ze dit gooien móeten doen.

Gooit je kind veel, of dat nu is met knuffels, speelgoed, eten of zelfs met zichzelf (door zich van de bank te gooien)? Dan zit je kind waarschijnlijk in het speelschema ‘Traject/Richting’. Gooien, dingen laten vallen of zelf van de bank af springen, helpt je kind om van alles te ontdekken:

• Wat gebeurt er als iets valt?
• Hoe ver komt een object als ik het gooi?
• Wat voor geluid maakt een voorwerp bij de landing?
• Wat doet de zwaartekracht eigenlijk?

Die herhaling is belangrijk. Je kind doet dat niet om je te treiteren, maar om de wereld beter te begrijpen. Zodra de fascinatie voor “vallen” voorbij is en je kind er spelenderwijs kennis over heeft opgedaan, zal het gedrag vanzelf weer verdwijnen. Jij ook weer blij!

Laat je kind iets door de buis gooien en dan gefascineerd kijken waar het uitkomt. Zo geef je een duidelijke richting aan het gooien.

Je hoeft speelgoed gooien niet per se af te leren. Sterker nog: het is juist goed om deze ontwikkelingsfase te stimuleren. Maar je kunt wél op een liefdevolle manier grenzen aangeven, zodat het gooien niet ten koste gaat van je interieur of gevaarlijk wordt voor speelkameraadjes.

Zo help je je kind als het in dit speelschema zit:

• Herken het speelschema. Zie je je kind regelmatig grote lol beleven aan spullen laten vallen of ermee gooien? Grote kans dat het door het speelschema 'Richting/Traject' komt. Zie het niet als "slecht gedrag", maar als een leerproces dat ook ooit weer eindigt.
• Bied een geschikt alternatief aan. Zeg niet alleen “Nee!” als je kind ergens mee gooit, maar geef je kind ook iets anders waarmee het wél mag gooien. Zeg bijvoorbeeld: “Ik zie dat je wilt gooien. Zullen we met pittenzakjes gooien in plaats van met de houten trein?”.
• Maar vergeet ook je grenzen niet. Liefdevol begrenzen is in de meeste situaties de beste oplossing. Maar als je kind echt gevaarlijke dingen doet of naar een ander kind dreigt te gooien, mag je zeker boos worden. Geef dan stelliger een grens aan. Schreeuwen en stampvoeten is niet nodig, maar zeg op een duidelijke toon iets als “Het doet pijn als je dit doet. Dat mag niet!”.
• Stel een veilige gooizone in. Baken de gebieden af waarin je kind mag gooien. Maak bijvoorbeeld een hoekje van zachte matten of benoem een mand tot dé gooimand en stop daar al het speelgoed in waar je kind wél mee mag gooien. Maak ook duidelijke afspraken: “In deze hoek mag je gooien, maar daarbuiten niet.”
• Blijf rustig en consequent. Gooit je kind toch met iets wat niet mag? Zeg dan kalm: “Dat is geen speelgoed om mee te gooien. Je mag wel pittenzakjes gebruiken.” Bied meteen het alternatief aan. Probeer niet in een machtsstrijd met je kind te komen door alleen maar te zeggen: “Nee, niet doen!”. Het werkt beter als je een alternatief biedt en duidelijk bent in je grens: “Als je nog eens gooit, dan pak ik je beker af.”
• Herhaal de grenzen en blijf consequent. Jonge kinderen leren van herhaling. Dus hoe vaker jij liefdevol begrenst en alternatieven biedt, hoe sneller je kind begrijpt wat wel en niet mag. Blijf dus - hoe vermoeiend soms ook - je kind de grenzen meegeven.

Leg een Stapelstein-steen neer en laat je kind proberen om de pittenzakjes erin of erop te gooien. Kan je kind wel wat extra uitdaging aan? Maak het dan moeilijker door iets verder weg te gaan staan.

Zet lege flessen of plastic bekers neer als kegels. Gebruik een zachte bal of een stoffen voorwerp om er tegenaan te gooien. Pret gegarandeerd! En het is nog goed voor de motorische ontwikkeling (specifiek voor de oog-handcoördinatie) ook!

Maak een tunnel van karton of gebruik een speelgoedtunnel. Laat je kind er pittenzakjes of zachte ballen doorheen gooien en zie waar ze uitkomen. Zo kan je kind ontdekken dat extra gooisnelheid helpt om objecten nóg verder te laten belanden.

Verstop verschillende zachte voorwerpen in een stoffen zak. Laat je kind iets pakken en gooien zonder te kijken (ook niet stiekem!). Daarna mag je kind raden welk voorwerp het was op basis van het geluid of de landing. Leuk voor oudere kinderen die nog niet op het gooien uitgekeken zijn!

Een ander speelschema is ‘Ordenen’. Je kind vindt het in die fase heel leuk om spullen op kleur of grootte te sorteren. Als je dit combineert met de voorliefde voor gooien, kom je tot allerlei leuke spellen. Laat je kind bijvoorbeeld alle gele objecten (loose parts, poppetjes, ballen, etc.) in de Stapelstein-steen in dezelfde kleur gooien. Zo leert je kind meteen de kleuren te herkennen.